Codeersleutel: Kerk Noordbroek


Uit de ‘Codeersleutel’ van Jan Battjes. ISBN 978-94-90769-02-04

Het maatverschil tussen het vierkant en het gereduceerde vierkant was waarschijnlijk een vuistregel voor de dikte van het muurwerk van de gevels. Als het proportieschema toegepast wordt in de dwarsdoorsnede, is de kruin van het gewelf van de viering gelijk aan de top van de gelijkzijdige driehoek. De kapitelen vanwaaruit de gewelven beginnen, liggen op de top van de gelijkbenige driehoek.

Op het eerste gezicht is de onderzone geheel geleed met een aaneenschakeling van spitsboogvormige blindnissen; de traveeën hebben in de bovenzone hoge vensters die geflankeerd worden door smalle blindnissen met een variëteit aan siermetselwerk. Het geheel geeft een hoogtepunt aan van een zorgvuldig ontwerp in de ‘laatromaanse’ baksteenarchitectuur. Op de tekening is de kerk als eenbeukige kerk in kruisvorm uitgevoerd.
In de plattegrond zijn de vieringen gelijk van vorm. Het zijn gereduceerde vierkanten, zoals voorgeschreven door de Cisterciënzer bouwverordening, en ze vallen dus binnen de gelijkzijdige driehoek als onderdeel van het proportieschema. Het koor van Noordbroek heeft een vijfzijdige sluiting. Het schip heeft een halve travee extra. De traveematen, de aslijn van de gordelbogen, van schip en koor zijn afgeleid van het gereduceerde vierkant dat de maat van de viering bepaalt. De binnenhoeken van de vijfzijdige koorsluiting zijn uitgezet op de cirkellijn die getrokken wordt uit de top van de gelijkzijdige driehoek.


Jan Battjes is bouwkundige en bouwhistoricus. Hij heeft bouwhistorie aan de HBO+ opleiding van de Hogeschool van Utrecht gestudeerd. Na deze opleiding is hij samen met bouwhistoricus Hans Ladrak het bureau voor bouwhistorisch onderzoek Battjes & Ladrak, Bouwhistorici gestart. Onder deze noemer heeft hij vele bouwhistorische onderzoeksprojecten naar monumenten in Groningen, Drenthe en elders in het land gedaan. Ook als projectcoördinator bij een architectenbureau kan Battjes zich beroepen op ruime ervaring in de restauratiewereld en ook van grote bouwprojecten. Hij heeft zitting in verschillende monumentencommissies en is bestuurslid van enkele stichtingen op gebied van cultuurhistorie.


Jan Battjes publiceert regelmatig in cultuurhistorische tijdschriften. In 2005 verscheen, ook bij Uitgeverij Monnier, het boekwerk Van Steenhuis tot Borg, de bouwhistorie van de Menkemaborg. Dit boek schreef hij samen met zijn compagnon Hans Ladrak.



Trailer Arp Schnitgerorgel

24 November 2017